Çorum İli Bektaşoğlu Köyü

       Köy halkı; Çakallı Aşireti Şems-i Uşağı Oymağındadır. Tarihi belge ve kaynaklar Çakallı Aşiretinin Konar-göçer Türkmen Yörüğü olduğunu bildirmektedir. Ancak Anadolu’daki Türkmen oymak ve obalarından bazılarının tarihi süreç içinde yönetim erkinin baskı ve zulmü soncunda Kürtleştiğini görmekteyiz. Ayrıca çeşitli sebeplerle Kürtleşen oymaklara da rastlanılmaktadır. Şemsi Uşağı Oymağı da Kürtleşen oymaklar arasında yer almaktadır. Oymak halkının yıllarca Kürtçe ve Türkçeyi konuşma dili olarak kullandıkları kaynak şahıslar tarafından doğrulanmaktadır. Halk 20. yüz yılın başından itibaren konuşma dili olarak daha çok Türkçeyi kullanmaya başlamış, zamanla Kürtçe tamamen unutulmuştur. Bugün oymak halkında Kürtçe konuşabilen birkaç yaşlı kişiye rastlanılmaktadır.

   Belge ve kaynaklara göre; Malatya ili Besni ilçesinin Akkuyu (Çakallıtorunlar) köyü Şemş-i Uşağı mezrasında yerleşik, Oymak Beyi olan büyük dedemiz TOPUZOĞLU BEKTAŞ BEY Urfa (Rakka) valisi Veli Paşa’nın isyanı (1811–1813) döneminde ya da isyanın sonunda oymakta yirmi iki hane olarak göç edip Osmancık’a gelmiştir.

   O dönemde Osmancık ve Çorum, Sivas ilinin kazalarıdır. Oymak halkı göçebe hayatı yaşadığı için Orta Anadolu’yu özellikle yol güzergâhlarını ve yaylaları önceden biliyordu. Osmanlı devletinin iskân siyaseti gereği olarak oymak ikiye ayrılmış; Topuzoğlu Bekir yanında iki hane ile birlikte Osmancık kazası yakınında (Kargı köyü önüne), Topuzoğlu Bektaş Bey’de yanındaki on sekiz hane ile birlikte Çorum’un Dut Köyü yakınında yer alan ve Cemolu Oymağında kalma Toht köyü örenlerine yerleştirilmiştir. 1824/26 tarihli Çorum Şeriyy-e siciline göre Şemsi Uşağı Oymağı 1821’de Çorum ve Osmancık’ta yerleşiktir.

   Cemolu (Cemolar) mezrasında bir müddet kalan oymak halkı zaman içerisinde çevrede yeni yerleşim alanları seçme fırsatı elde etmiştir.  Topuzoğlu Bektaş Bey, bu dönemde yanına almış olduğu Kolluoğlu, Kollukoğlu, Sağıroğlu ve Topalhasanoğlu aileleriyle birlikte bu gün Seydimçakallı Köyü arazisi olan Akören mevkisine gelerek çadırlarını kurmuşlar. Bu Çakallı aileleri Seydim (Ovacık) Köyü yakınına yerleştikleri için yeni yerleşim yerine Seydimçakallı ( Seydim bölgesindeki Çakallılar) denmiştir.

   Sonraki yıllarda Kolluoğlu, Kollukoğlu ve Topuzoğlu Bektaş Bey çadırlarını içinde Gökmen Gazi Türbesinin de yer aldığı vadiye indirmişler.  Bu vadide kısa bir müddet kalan Bektaş Bey, daha sonra Çatal Çam mevkisindeki Kışla dere vadisine taşınmıştır. Çadırların yanında dam çatılı evler, ağıllar yapan Bektaş Bey geçimini hayvancılık ve kervancılık yaparak sağlarmış. Ailenin Kışla dere’de uzun zaman kaldığı sanılmaktadır. Bugün çevrede görülen irili ufaklı mezarlar, çadır yeri,  ören yerleri, sarnıç ve su arkları bunun birer kanıtı olsa gerektir.

   Topuzoğlu Bektaş uzun boylu olduğundan halk ona UZUN BEKTAŞ’DA dermiş. Şemsi Uşağı Oymağı’nın Beyi Topuzoğlu Bektaş Bey 1859’da (Hicri:1276) ölmüş. Mezarının Kışla dere’de olduğu sanılmaktadır. Ailenin ve oymağın yönetimi oğul Hasan’a kalmıştır. Hasan, babasının ölümünden sonra Uzunbektaşoğlu Hasan Ağa diye anılmış. Zaman içinde UZUNBEKTAŞOĞLU HASAN olarak devlet kayıtlarında yer almıştır. Böylelikle ailenin TOPUZOĞLU olan lakabı UZUNBEKTAŞOĞLU’NA dönüşmüştür.

   Tarıma önem vermeyen Hasan Ağa; Süreklerini Borsuma ve Çiçek Dağına yaylaya salar, hayvan alış verişlerini daha çok Yozgat ve Kayseri pazarlarında yaparmış. Aile; 90’ın (Rumi 1290, Miladi 1874) kıtlığında ekmeklik buğday sıkıntısına düşmüş. Kıtlık yıllarında Uzunbektaşoğlu Hasan Ağa’ya Büyükcamili köyünde oturmakta olan Dede Garkın evladı Garip Bey destek vermiş, ayrıca onu tarım işleri yapmaya da yöneltmiştir. 

    Garip Bey’den aldığı öğütle tarım işleri yapmaya karar veren Hasan Ağa, kendisine tarım arazisi olacak yeni bir yerleşim alanı arayışına girmiş olup; sonuçta köyün bugün hudutlarını kapsayan alanı kendisine yeni yerleşim yeri olarak seçmiştir.

    Bu arazi meşe ormanıyla örtülüymüş. Osmanlı yolu da iki kol halinde bölgede geçiyormuş. Köyün bulunduğu yerin Kuzey doğusunda Tahir oğullarına ait ağıl ve kömler varmış. Yeni yerleşim alanına on odalı bir konak, ayrıca altında atlığı bulunan bir misafir konağı, konak önüne bahçe ve çeşme yapan Hasan Ağa, kaynak kişilere göre 1880–1885 yılları arasında Kışla dereden yeni yerleşim yerine taşınmıştır. Karaağaçlı Bele yakın olan yeni yerleşim yerine BELKARAAĞAÇ denmiştir.

   Çevre halkı buraya daha çok Bektaş’ın oğlu dermiş. Belkaraağaç’a giden bir kimseye nereye gidiyorsun diye sorulunca, Bektaş’ın oğluna gidiyorum dermiş. Hasan Ağa yeni yerleşim yerinin etrafındaki ormanlık alanları kısa zamanda yok edip tarım arazisine dönüştürerek tarım ürünleri ekip biçmeye başlamış. Sağlığında çocuklarını da ayırarak, kuruluşunda bir hane olan yerleşim yerini on hane yapmıştır.

   Osmanlı devleti 93 harbi (Hic.1290) sonunda ülkeye mülteci kabul ettiği Çerkezlerden birkaç aileyi Hasan Ağa’nın ellinde bulunan Kavak Yaylasına yerleştirmiş. Bu yerleşime 1889 da (Hic.1307) itiraz eden Hasan Ağa, devlette olumsuz yanıt almıştır.(Bak.26 nolu belge) Elinde yaylımlığı alınan Hasan Ağa yeniden yayla bulmak zorunda kalmış. Uzun arayışlar ve uğraşılar sonunda Borsum Çiftliğini ve yaylasını satın alarak rahatlamıştır. Yıllarca oymağın ve ailenin yerleşim sorunlarıyla uğraşan Hasan Ağa 1897’de vefat etmiş. Mezarı köy mezarlığındadır. Hasan Ağa’nın vefatıyla oymağın yönetimini bir dönem Kolluoğlu Ali (Ali Ka) yürütmüş, sonunda Hasan Ağanın oğlu Molla Bekir’e devretmiştir.

   I.Dünya savaşı yıllarında köy halkının ekonomik durumu iyiymiş. Ülkede baş gösteren düzensizlikler nedeniyle köy halkı her an yağmalanmaktan korkar olmuş. Bu nedenle Molla Bekir, Çerkez Karaismail çetesinin adamlarını köye bekçi tutmuş. Bir gün köye yiyecek almak için gelen Dede Beğ (Kör Dede) çetesinin bir elamanını bekçiler yakalayıp elinde silahını alarak adamcağızı gece Harami karakoluna teslim etmişler. Bu olay temelde araları açık olan iki çete gurubunu daha çok germiş olmalı ki Dede Beğ bir gün köyü basmış,  bekçilerden üç kişiyi köyün içinde vurmuş, kendi silahını da alıp gitmiştir. Bu olayın ardında köyde elçi var diyen Çerkezler bazı evleri yağmalamışlardır.

  Çorum merkez ilçeye 28km.Uzaklıkta olan Belkaraağaç, 1956 yılına kadar Çayseki, Sarıyar, Aşağı ve Yukarı Üçdam mezralarıyla birlikte Seydimçakallı Köyü muhtarlığı olarak bir arada kalmıştır. 1956 yılında Borsum Çiftlik mezrasını yanına alan Belkaraağaç yeni köy tüzel kişiliği elde etmiştir. Temelde bu köyü Bektaş’ın oğlu Hasan Ağa kurduğu için dedelerimizin adının ve anılarının yaşatılması gereğinden, köye “BEKTAŞOĞLU KÖYÜ” (Bektaş’ın oğlunun köyü) adı verilmiştir.

   Köyümüzde okul 1958 yılında açıldı. Köy halkında 1948 doğumlular ve sonunda gelenlerin tamamı İlkokul mezunudur. Köy halkında birçok kadın, erkek lise ve üniversite tahsili yaptı. Bugün üniversiteye devam edenler azımsanmayacak sayıdadır.

   2006 yılı itibarıyla aynı aileden gelen köylünün hane sayısı 145 olup, nüfusu 500’ü bulmaktadır. Bu hanelerin 116’sı yurt içine 21’i yurtdışında yerleşmiş olup köyde 8 hane kalmıştır. Yurt içinde olanlar çoğunluk sırasına göre; Çorum, Ankara, İstanbul, İzmir ve Antalya illeri merkez ilçelerine yerleşmişlerdir. Yurt dışındaki aileler; Almanya, Fransa ve Danimarka’da işçi aile olarak yerleşmişlerdir.    

Kaynak: Türkoğlu Zeynal **Çakkallı Aşireti Şems-i Uşağı Oymağı                                                 

(BESNİ'DEN ÇORUM'A) ÇAKALLI AŞİRETİ ŞEMS-İ UŞAĞI OYMAĞI/Zeynal TÜRKOĞLU

* Kapak - 1 (2007 Basımı) >>>   * Kapak - 2 (2014 Basımı)  >>>

* Bektaşoğlu Köyü kurucusu Hasan Ağa'nın Mezarı >>>

* Anadolu'da Çakallı Aşireti Köyleri  >>>

* Anadolu'da Çakallı Aşireti Genel >>>

* Bektaşoğlu Köyü'nün soyağacı    >>>

* Bektaşoğlu Köyü'nün Tarihçesi  >>>

* Bektaşoğlu Köyü - Kayıplar ve Şehitler - Gaziler  >>>

* Çakallı Aşireti Belgeleri   >>>

*  Tarihce Ana Sayfası >>>